شبكه تلویزیونی خبری 'بی. بی. سی' روز دهم فروردین ماه با انتشار خبر مربوط به انتشار گزارش جدید هیات مستقل بررسی شورش های خیابانی انگلیس در تابستان سال گذشته، به بخش هایی از این گزارش از جمله وجود بیش از نیم میلیون خانوار فراموش شده انگلیسی اشاره كرده است.

هیات مستقل مذكور با عنوان گروه مطالعاتی 'شورش ها، جوامع و قربانیان' با آغاز آشوب های اجتماعی انگلیس در تابستان سال گذشته، ریشه یابی و بررسی زمینه ها و پیامد های ناآرامی های انگلیس به عنوان نمودهایی از بحران های اجتماعی و فرهنگی در جامعه انگلیس را در دستور كار خود قرار داد و نخستین گزارش خود را در اوایل آذر ماه سال گذشته منتشر كرد.

در گزارش مزبور نقطه آغازین و در واقع نخستین جرقه شورش های انگلیس مرتبط با نوع برخورد پلیس این كشور با شهروندان به اصطلاح 'درجه دوم' معرفی و از برخورد پلیس و در سلسله مراتب بالاتر مسوولان امنیتی و سیاسی انگلیس به شدت انتقاد شد.

**بازگشایی پرونده آشوب های خیابانی در انگلیس

..................................................................

آشوب های خیابانی سال گذشته در انگلیس از زمانی كلید خورد كه یك جوان سیاه پوست به نام 'مارك داگن' در 13 مرداد ماه سال گذشته، هدف شلیك پلیس در محله 'تاتنهام' لندن قرار گرفت و كشته شد.

ناآرامی های انگلیس، درپی تجمع گروهی از شهروندان لندنی در اعتراض به كشته شدن این جوان سیاه پوست نضج گرفت و حمله به پاسگاه پلیس و گسترش نا آرامی ها را به دنبال داشت.

طی روزهای بعد، ناآرامی به نقاط مختلف لندن و سپس شهرهای مهم دیگری چون منچستر، بیرمنگام، نیوكاسل و لوتون نیز سرایت كرد كه با درگیری های متقابل معترضان و ماموران پلیس، به آتش كشیدن ساختمان ها، خودروهای پلیس، غارت فروشگاه ها همراه بود و بیش از 2770 نفر در ارتباط با این ناآرامی های اجتماعی دستگیر شدند.

در مراحل نخستین شورش های اجتماعی، مقامات سیاسی و امنیتی انگلیس در اظهارنظرهای خود راه فرافكنی و لاپوشانی تبلیغاتی و رسانه ای را در پیش گرفتند. در این رابطه دولت و شخص نخست وزیر انگلیس در زمان بروز شورش ها، معترضان را غارتگر و اوباش خوانده بودند، اما بررسی های واقع گرایانه در علت یابی پدیده اعتراضات خشونت بار اجتماعی واقعیاتی متفاوت از اعلان نظرهای مقامات انگلیسی را آشكار ساخت.

برخی تحلیلگران مسائل اجتماعی مولفه ای چون ترویج و نهادینه شدن فرهنگ مصرف گرایی در جوامع غربی به خصوص انگلیس و ناسازگاری نتایج آن با شرایط بحران كمرشكن اقتصادی را به عنوان عنصری كلیدی در آشوب های خیابانی انگلیس مورد تاكید قرار دادند.

وجود عادات ناهنجار اجتماعی در جامعه انگلیس، سیاست های انقباضی اقتصادی و نتایج آن از قبیل بیكاری و معضلات اجتماعی- اقتصادی، تاثیر شبكه های اجتماعی در سامان دهی اعتراضات و شورش ها از جمله دیگر مولفه هایی معرفی شدند كه دارای نقشی مستقیم در بستر سازی آشوب ها بوده اند.

علاوه بر این، برخی تحلیلگران وجود مسائل و چالش های نژادی در جامعه انگلیس را در فهرست معضلات بحران ساز رویدادهای لندن و چند شهر دیگر انگلیس قرار داده و نگاه به سیاه پوستان به عنوان مجرمانی بالقوه و شهروندانی درجه دوم را بر مولفه های مذكور افزوده اند.

و اما گزارشی كه ازسوی هیات مستقل حقیقت یاب رخدادهای انگلیس به عنوان مهمترین گروه پژوهشنده بر اعتراضات و آشوب های سال گذشته منتشر شد، با بازگشایی پرونده ناآرامی های انگلیس، با تحلیلی منتقدانه بر نظام سیاسی و اجتماعی انگلیس حقایق دیگری را پس از گذشت حدود هفت ماه از رخدادهای تابستان گذشته به معرض دید نهاد.

**نگاهی به واقعیات گزارش شورش ها، جوامع و قربانیان

.........................................................................

براساس نظرسنجی هیات مستقل تحقیقاتی، در نواحی و محلاتی كه در تابستان سال گذشته بستر اصلی ناآرامی ها و آشوب ها بوده اند، نزدیك به 85 درصد ساكنان تاثیرات اجتماعی و تبلیغاتی بنگاه های رسانه ای در انگلیس را زمینه ساز ایجاد فشار های ذهنی منجر به آشوب گری قلمداد كرده اند. ازسوی دیگر اشاره به تعداد قابل توجهی از شهروندان انگلیسی كه در بررسی های اجتماعی به جمعیت 'فراموش شدگان' تعبیر شده اند از موضوعات ویژه این گزارش بوده است.

شمار جمعیت فراموش شدگان كه بستر و پایگاه اصلی كنش گری اجتماعی چند ده هزار معترض خیابانی شهرهای انگلیس معرفی می شود باتوجه به جمعیت نزدیك به 60 میلیونی این كشور، توده اجتماعی قابل توجهی به شمار می رود و ریشه های بحران زدگی جامعه انگلیسی را به شكل نمایان تری آشكار می سازد.

درحالیكه دولت های غربی و به شكل ویژه انگلیسی ها با 'كلان آرمانشهر نمایی' كشورهای خود سعی داشته اند تا فرهنگ غربی، لیبرال دموكراسی سیاسی- اجتماعی و قالب های اقتصاد آزاد خود را به عنوان الگوهای رایج و غالب بین المللی بر جهان حاكم سازند، وجود برخی نگرش های واقعیت گرایانه و تفاسیر مبتنی بر حقایق موجود، سیر این گونه جوامع به سمت چالش ها و بحران های جدی را نشان می دهد. له شدن شمار قابل توجهی از انسان ها در لباس شهروندان جوامع غربی زیر چرخ دنده های گردان سیستم سرمایه داری لیبرال، همواره از دستاوردهای نظام سیاسی و اجتماعی این كشورها بوده كه هر از چندگاهی نمودی عینی یافته است.

**جامعه انگلیسی و چالش های رو به رشد

.........................................................

هرچند در جوامع گوناگون اعتراض به نا بسامانی، بی عدالتی، نبود آزادی و... در همه موارد، معیاری برای سنجش چالش های اجتماعی و هشداری نسبت به بحران های فزاینده پیش رو نیست، اما پدیده نفی انسانی یا وجود توده ای غیر قابل انكار موسوم به فراموش شدگان در یك نظام اجتماعی به مانند آژیر خطری عمل می كند كه سیر زوال و حركت به سوی فروپاشی بسیاری از پیوندهای اجتماعی را هشدار می دهد.

به هر ترتیب الگوهای نظام اجتماعی كشوری چون انگلیس در شرایطی همچون بحران های اقتصادی، نمود یافتن تمایلات نژاد پرستانه، بی ثباتی های سیاسی و... به آزمون در آمده و پاسخ قابل انتظار سردمداران، حامیان و ترویج دهندگان خود را به شكل شایسته از خود بروز نداده است.

به گمان برخی تحلیل گران موضوعات اجتماعی و فرهنگی، درهم تنیدگی هویت سكولار انگلیسی با مولفه هایی چون ترویج ارزش ها و هنجارهای اجتماعی كه در جهت سودآوری بیشتر طبقه اقلیت سرمایه داری طرح و تعریف شده اند و تاكید افراطی بر مفاهیمی مانند 'اومانیسم' یا اختیار گرایی مطلق بشری در برابر برخی ارزش ها و هنجارهای اخلاقی و مذهبی بر تهی شدن روز به روز فرهنگ اجتماعی این كشور از محتوا منجر شده است.

باتوجه به آنچه گفته شد می توان جامعه انگلیسی را جامعه ای دربردارنده نطفه آشوب ها و چالش های آینده و رو به سوی بحران های فزاینده توصیف كرد و نیز فراموش شدگان این كشور را به عنوان كنش گران اصلی اعتراضات قابل پیش بینی شرایط سخت آزمون های اجتماعی در نظر گرفت.

تحقیق**م.م.ك**9123